Rozbudowa infrastruktury badawczej

Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie na potrzeby realizacji projektu „Program rozwoju badań naukowych, transferu innowacji, umiędzynarodowienia i kształcenia w UJD" realizowanego w ramach Programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą Regionalna Inicjatywa Doskonałości zakupił spektrofotometr FTIR. Spektrofotometria w podczerwieni z transformacją Fouriera (FTIR – Fourier Transform Infrared Spectroscopy) to zaawansowana technika analizy chemicznej umożliwiająca identyfikację substancji organicznych i nieorganicznych poprzez pomiar absorpcji promieniowania podczerwonego. Technika ta opiera się na rejestrowaniu widm w zakresie podczerwieni, co pozwala na analizę struktury chemicznej badanych materiałów. Spektrofotometr FTIR jest wszechstronnym narzędziem analitycznym, stosowanym w wielu dziedzinach nauki i przemysłu. Jego zdolność do identyfikacji substancji na podstawie unikalnych widm absorpcyjnych czyni go niezastąpionym w kontroli jakości, diagnostyce medycznej, ochronie środowiska oraz wielu innych obszarach badawczych.

Główne zastosowania spektrofotometrii FTIR to:
- Przemysł chemiczny
Identyfikacja związków chemicznych: FTIR umożliwia identyfikację substancji poprzez porównanie uzyskanych widm z bazami danych.
Kontrola jakości: W przemyśle chemicznym stosuje się FTIR do weryfikacji składu surowców, monitorowania procesów produkcji oraz badania końcowych produktów.
Analiza reakcji chemicznych: Możliwość monitorowania kinetyki reakcji poprzez śledzenie zmian intensywności charakterystycznych pasm absorpcyjnych w czasie.

- Przemysł farmaceutyczny
Analiza substancji czynnych: Umożliwia identyfikację i oznaczanie ilościowe aktywnych składników leków.
Wykrywanie zanieczyszczeń: FTIR pozwala na wykrycie śladowych ilości zanieczyszczeń i niepożądanych produktów ubocznych.
Badanie polimorfizmu: Technika FTIR jest wykorzystywana do analizy różnych form krystalicznych substancji czynnych, co ma kluczowe znaczenie dla biodostępności leków.

- Ochrona środowiska
Analiza zanieczyszczeń powietrza: FTIR umożliwia wykrywanie i monitorowanie gazowych zanieczyszczeń, takich jak tlenki azotu (NOₓ), dwutlenek siarki (SO₂) czy lotne związki organiczne (LZO).
Badanie wód i ścieków: Analiza składu chemicznego próbek wody, identyfikacja substancji organicznych i ich degradacja.
Monitorowanie gleby: Identyfikacja zanieczyszczeń organicznych, takich jak pestycydy czy węglowodory aromatyczne (PAH).

- Przemysł spożywczy
Analiza składu żywności: Wykorzystanie FTIR do identyfikacji tłuszczów, białek i węglowodanów.
Wykrywanie zafałszowań: Badanie autentyczności produktów spożywczych, np. wykrywanie olejów roślinnych w oliwie z oliwek.
Kontrola jakości: Monitorowanie składu i trwałości produktów, np. wykrywanie utleniania tłuszczów.

- Nauki medyczne i biotechnologia
Analiza biomolekuł: FTIR umożliwia badanie struktury białek, lipidów i kwasów nukleinowych.
Diagnostyka medyczna: Identyfikacja biomarkerów chorobowych w próbkach krwi, moczu czy tkanek.
Badania mikrobiologiczne: Wykrywanie i klasyfikacja mikroorganizmów na podstawie ich charakterystycznych widm.

- Przemysł kosmetyczny
Analiza składu kosmetyków: Identyfikacja składników aktywnych, emulgatorów i konserwantów.
Kontrola jakości: Monitorowanie stabilności produktów i wykrywanie niezgodności składu.
Badania dermatologiczne: Ocena penetracji substancji czynnych przez skórę.

- Archeologia i konserwacja zabytków
Analiza materiałów archeologicznych: Identyfikacja organicznych i nieorganicznych materiałów użytych w starożytnych artefaktach.
Konserwacja dzieł sztuki: Badanie składu farb, pigmentów, lakierów i innych materiałów używanych w obiektach zabytkowych.
Datowanie materiałów: Analiza degradacji organicznych związków pozwala na określenie wieku obiektów.

- Przemysł polimerowy
Charakteryzacja polimerów: Identyfikacja rodzaju polimeru i analiza procesów degradacji.
Kontrola jakości materiałów: Ocena czystości i struktury polimerów stosowanych w produkcji tworzyw sztucznych.
Badania recyklingu: Weryfikacja składu odpadów polimerowych i ocena możliwości ich ponownego wykorzystania.

Dofinansowano ze środków Ministra Nauki w ramach Programu „Regionalna inicjatywa doskonałości"

Opr.: prof. dr hab. Wojciech Ciesielski